1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Από τα θετικά της σύγχρονης τεχνολογίας είναι και η επικοινωνία μας για θέματα επιστημονικά-εκπαιδευτικά, ώστε να προκύψει βελτίωση στον τομέα που δραστηριοποιούμαστε.
Μέσω της ιστοσελίδας της ΠΕΘ προτείνουμε διδακτικές προσεγγίσεις(1) του μαθήματος των Θρησκευτικών, που θα μπορούσαν να δοκιμάζουν στην τάξη οι διδάσκοντες το μάθημα. Είναι δημιουργικό(2) να δοκιμάζουν οι θεολόγοι εκπαιδευτικοί τις νέες διδακτικές προσεγγίσεις, προσθέτοντας, οι εμπειρότεροι και από τη δική τους πείρα και επιστημοσύνη(3).
Επισημαίνουμε ότι οι διδακτικές μας προτάσεις, σχετικά με τη διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών, δεν αποτελούν απαρέγκλιτες επιστημονικές προσεγγίσεις, αλλά σύγχρονες διδακτικές-μαθησιακές διαδικασίες(4) , που δοκιμάζοντας στην τάξη τις περισσότερες, είχαμε θετικά αποτελέσματα. Αν, με κοινή προσπάθεια ή και μόνος του ο καθένας, δοκίμαζε στην τάξη του τα νέα δεδομένα, αυτό θα αποτελούσε μια άτυπη έρευνα δράσης(5) (action research) με θετικά αποτελέσματα για το σχολείο και το μάθημα. Έτσι πραγματοποιείται και η υπόσχεση που δόθηκε επισήμως, με το υπόμνημα της Θεολογικής Σχολής Αθηνών το Σεπτέμβριο του 2008 και ανεπισήμως από τον καθένα μας, μετά τις εγκυκλίους του Καλοκαιριού του 2008, ότι μπορούμε να αναβαθμίσουμε το μάθημά μας.
Είναι γνωστό από την παιδαγωγική επιστήμη, ότι η ανανέωση στη διδασκαλία δημιουργεί τις προϋποθέσεις για δράση και υπέρβαση της σχολικής κρίσης, κυρίως σε ό,τι αφορά στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Αλλά οι καιροί ου μενετοί και αν ακόμη δεν έχει υποχωρήσει η χαρακτηριστική παιδαγωγική αισιοδοξία του δασκάλου και αν δεν έλαβε τη μορφή ρουτίνας η συναντησιακή σχέση, η διάγνωση για την υπέρβαση της κρίσης δεν είναι δύσκολη. Βεβαίως τα κίνητρα που συνέβαλαν, τις παλαιότερες εποχές, στην εγρήγορση της σχολικής κοινότητας, σήμερα έχουν εκλείψει, ωστόσο οι θεολόγοι ελπίζουμε. Οι αλήθειες που διδάσκονται μέσω του μαθήματός μας, μπορούν να ζωντανέψουν το σύγχρονο σχολείο με τις πρωτοβουλίες των εκπαιδευτικών.
Έχει γραφεί ότι, αν από το 1982 που έπαυσε να υπάρχει αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, ανέπτυσσαν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί μορφές συλλογικού προγραμματισμού και απολογισμού του έργου τους, ίσως και να μη δοκιμάζονταν έτσι ο θεσμός του σχολείου σήμερα. Αυτό δεν έγινε σχεδόν ποτέ στα σχολεία, για λόγους που γνωρίζουμε ή φανταζόμαστε, αλλά ίσως συμβαίνει και αυτό που γράφει σύγχρονος στοχαστής ότι, μέσα στον καθένα μας υπάρχει το αμάρτημα της οκνηρίας...
2. ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΟΛΟΓΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ
Με τις διδακτικές προτάσεις μας επιθυμούμε να συμβάλουμε στην παιδαγωγική-πνευματική στήριξη των μαθητών μας. Γιατί, αν το ζητούμενο στην ελληνική εκπαίδευση είναι η βελτίωση και η ανάπτυξή της, μπορεί να συμβάλει σ' αυτό και η σύγχρονη άποψη για τη διδασκαλία και τη μάθηση. Ο λόγος του Lawrence Stenhouse φαίνεται να είναι επίκαιρος. Έλεγε χαρακτηριστικά, ότι η ανάπτυξη της "τέχνης του να διδάσκεις" (art of teaching), μπορεί να οδηγήσει στη βελτίωση της εκπαίδευσης.
Το θεολογικό μάθημα μπορεί να συμβάλει ιδιαίτερα στη βελτίωση του σχολείου, επειδή είναι το κατεξοχήν ανθρωπιστικό μάθημα, με την ορθόδοξη έννοια του όρου(6) . Θεωρούμε δεδομένο και το ότι η θρησκευτική αγωγή του παιδιού δεν παραβιάζει ούτε τις αρχές της φιλελεύθερης αγωγής ούτε την προσωπική του αυτονομία.
Επιλέγουμε, για το Γυμνάσιο και το Λύκειο, διδακτικές προτάσεις, που μας δίνουν τη δυνατότητα να εντάξουμε το μάθημά μας σε πλαίσια, που δεν μας απομακρύνουν πολύ από τις καθημερινές μας συνήθειες. Το θέμα που επιλέγουμε για διδακτική- μαθησιακή διαδικασία, είναι σχετικό με τη θέση των παιδιών στην Εκκλησία. Λόγω επικαιρότητος - της γιορτής των Χριστουγέννων, γίνεται πολύς λόγος για τα παιδιά σήμερα, από πολλούς φορείς, στα πλαίσια της κοινωνικής προσφοράς τους και αυτό είναι αισιόδοξο. Το παιδί, όμως, έχει και πνευματικές αναζητήσεις και μεταφυσικούς προβληματισμούς, κυρίως όταν εισέρχεται στην εφηβική ηλικία. Γι' αυτό η Εκκλησία, η Πολιτεία με το Σχολείο και η Οικογένεια οφείλουν να ικανοποιούν την ανάγκη προσέγγισης αυτών των θεμάτων, με τον πιο υπεύθυνο τρόπο. Η αρχή της παιδαγωγικής ευθύνης αποτελεί την αρχή κάθε παιδαγωγικής πράξης, που αναφέρεται όχι μόνο στο παρόν αλλά και στο μέλλον. Την επιτυχία των μαθητών του δεν την έχει ολοκληρωτικά στα χέρια του ο παιδαγωγός, επειδή η απόδοση καρπών θα εξαρτηθεί και από τη μαθησιακή ικανότητα και πνευματική ικμάδα του μαθητή. Μπορεί όμως, να ισχυρισθεί κανείς ότι ο παιδαγωγός επιστρατεύοντας την παιδαγωγική του τέχνη, τη μόρφωσή του και την πνευματική του παρουσία, μπορεί να ελπίζει και να αναμένει τη μελλοντική ευδοκίμηση των μαθητών του.
3. ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΩΝ
Επικεντρώνουμε την προσοχή μας στη Δευτέρα Γυμνασίου επειδή το θέμα, σύμφωνα με τα ισχύοντα αναλυτικά προγράμματα, αναφέρεται στην τάξη αυτή. Αλλά και σε τάξη του Λυκείου μπορεί να διδαχθεί, αφού θέματα κοινωνικoύ προβληματισμού διδάσκονται και στην Τρίτη Λυκείου. Με τις αλλαγές των στόχων για την κάθε τάξη και την επιλογή διαφορετικού διδακτικού μοντέλου(7) , μπορούμε το ίδιο κείμενο, το ίδιο θέμα, να το διδάξουμε σε διαφορετική τάξη. Και επειδή οι νεώτεροι θεολόγοι, που ετοιμάζονται να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα των εξετάσεων, προσδοκούν τις προτάσεις μας, με σαφήνεια προτείνουμε τη διδακτική μεθοδολογία για το θέμα που επιλέγουμε. Κάθε φορά που οι εκπαιδευτικοί σχεδιάζουμε μια διδασκαλία, ως απόλυτα υπεύθυνοι για τις σχετικές επιλογές, ετοιμάζουμε εξαρχής τα τέσσερα δομικά στοιχεία(8) , που βοηθούν στον τελικό σχεδιασμό της διδασκαλίας(9) , όπως παρακάτω.
ΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΤΕΣΣΑΡΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΗΣ ΩΡΙΑΙΑΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
(Εντάσσουμε, στη συνέχεια, τα στοιχεία αυτά, στο σχεδιασμό του μαθήματος, που ετοιμάζουμε για την ωριαία διδασκαλία, με βάση το διδακτικό μοντέλο)
1α. Στόχοι της Δ.Ε. (Για τη Δευτέρα Γυμνασίου): α) Να κατανοήσουν οι μαθητές τη θέση των παιδιών στην κοινωνία, και πώς αντιμετωπίζονται από τον Ιησού. β) Οι μαθητές να θελήσουν να ανταποκριθούν στην ανάγκη συμπαράστασης των παιδιών του κόσμου...
1β. Στόχοι της Δ.Ε. (Για το Λύκειο): α) Να αξιολογήσουν οι μαθητές τη θέση και τη συμπεριφορά του Ιησού έναντι των παιδιών (Με Κριτήρια ανθρωπιστικά και κοινωνικά). β) Να συναισθανθούν οι μαθητές την ευθύνη τους έναντι των παιδιών του κόσμου και να ενεργήσουν ανάλογα.
2. Περιεχόμενο: Tο κείμενο - απόσπασμα από σύγχρονο βιβλίο.
3. Διδακτικό μοντέλο και εποπτικά μέσα: α) Επιλέγουμε (10) το διδακτικό μοντέλο της Συνεκτικής του W. Gordon, "Μετατροπή του αγνώστου σε οικείο" για τη Δευτέρα Γυμνασίου και το Μοντέλο Διερεύνησης κοινωνικών προβλημάτων των B. Massialas και B. Cox (Social Science Inquiry) για την Τρίτη Λυκείου. Χρησιμοποιούμε τα σχετικά εποπτικά μέσα, που ανευρίσκουμε στον Η/Υ (Ο σχεδιασμός της διδασκαλίας θα πραγματοποιηθεί, για την κάθε τάξη, με βάση αυτά τα διδακτικά μοντέλα).
4. Έλεγχος επιτυχίας των στόχων - Αξιολόγηση: α) Ετοιμάζουμε ερωτήσεις, με βάση τα επίπεδα των στόχων που θέσαμε, ώστε να ελέγξουμε κατά πόσον οι μαθητές μπόρεσαν να προσεγγίσουν τους στόχους του μαθήματος. β) Ετοιμάζουμε ερωτήσεις και από τα τρία είδη (Ανοιχτού τύπου - Κλειστού τύπου- Σύντομης απάντησης) και ζητούμε από τους μαθητές να επιλέξουν και να απαντήσουν σε μία ή δύο από τις ερωτήσεις αυτές (στο σπίτι) ή ζητούμε προτάσεις για δράση σχετική με το θέμα (...Αυτό ταιριάζει στην προκειμένη περίπτωση).
Γι' αυτό οφείλουμε να γνωρίζουμε τις σύγχρονες προτάσεις, μια σειρά από διδακτικά μοντέλα, που μπορούν, με τον κατάλληλο σχεδιασμό, να συμβάλουν στην καλλίτερη διδακτική διαδικασία. Οφείλουμε να υπενθυμίζουμε και την ανάγκη των εποπτικών μέσων. Το θέμα αυτό μπορεί να αντιμετωπίζεται και με τη συνεργασία κάποιων συναδέλφων-εκπαιδευτικών. Πολλοί γνωρίζουν τον Η/Υ πολύ καλά και άλλοι έχουν καλή γνώση των θεμάτων της τέχνης. Θα μπορούσαν λοιπόν, παράλληλα με τα βοηθήματα-βιβλία, να κυκλοφορήσουν και CD ROM, από τους θεολόγους εκπαιδευτικούς, για το Γυμνάσιο και για το Λύκειο.
4. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ - ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΕΥΤΕΡΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Με βάση το Διδακτικό μοντέλο του W. Gordon "Μετατροπή του αγνώστου σε οικείο"
1. Πληροφόρηση: Οι Στόχοι του μαθήματος όπως ετοιμάστηκαν: α) Να κατανοήσουν οι μαθητές τη θέση των παιδιών στην κοινωνία, καθώς και την αντιμετώπιση του Ιησού. β) Οι μαθητές να θελήσουν να ανταποκριθούν στην ανάγκη συμπαράστασης των παιδιών του κόσμου...
Διαβάζει ο διδάσκων το κατωτέρω κείμενο (Απόσπασμα, με τη σχετική γλωσσική προσαρμογή, από βιβλίο συγγραφέα του 20ού αιώνα).
"... Τα παιδιά είχαν ιδιαίτερη θέση στην καρδιά του Κυρίου, αφελή όπως ήταν, αγνά, αθώα, απλά και χαριτωμένα, σύμβολα της αθωότητας, της εμπιστοσύνης και ταπεινοφροσύνης. Με τους αγγέλους φύλακες στη γη και εκπροσώπους τους στον ουρανό, ήταν εκείνα για τα οποία επανειλημμένα μίλησε ο Κύριος και ευλόγησε ιδιαίτερα... . Αλλά οι μαθητές στην επιθυμία τους να ασφαλίσουν την ησυχία του δασκάλου ύστερα από τόσους και τόσους κόπους του, ή, το πιθανότερο, επειδή κυριαρχούνταν και αυτοί από το γενικότερο πνεύμα της αδιαφορίας και αστοργίας προς το παιδί, προκαλούσαν πρόσκομμα μεταξύ εκείνων και του Κυρίου. Απηύθυναν και δριμείς ελέγχους εναντίον εκείνων που τα οδήγησαν εκεί...". Βασικά σημεία του κειμένου
Α) Τα παιδιά είχαν ιδιαίτερη θέση στην καρδιά του Κυρίου.
1) Ήταν σύμβολα της αθωότητας...
2) Επανειλημμένα μίλησε ο Κύριος για τα παιδιά και τα ευλόγησε (Μάρκ. 10, 13-16 ).
Β) Οι μαθητές του Χριστού:
1) κυριαρχούνταν και αυτοί από το γενικότερο πνεύμα της αδιαφορίας και αστοργίας προς το παιδί και
2) προκαλούσαν πρόσκομμα και απηύθυναν δριμείς ελέγχους εναντίον εκείνων που τα οδήγησαν εκεί...
2. Aμεση αναλογία - Πώς αντιμετωπίζονται τα σύγχρονα παιδιά στον κόσμο (Διαλογική επικοινωνία στην τάξη).
3. Προσωπική αναλογία. Καλούνται οι μαθητές να φαντασθούν τον εαυτό τους... (Ως παιδιά του κόσμου οι μαθητές, μπορούν να φαντασθούν τις διάφορες καταστάσεις των παιδιών της Οικουμένης, ως προσωπικές τους εμπειρίες).
4. Σύγκριση αναλογιών. Διερευνώνται τα βασικά προβλήματα των σύγχρονων παιδιών της χώρας μας και των παιδιών όλου του κόσμου. Συγκρίνονται με αυτά των παλαιότερων εποχών, ώστε να κατανοήσουν τις αιτίες τους ...
5. Ερμηνεία των διαφορών. Εξηγούν οι μαθητές, γιατί υπάρχουν τα προβλήματα της κάθε εποχής, γιατί σε πολλές περιπτώσεις φαίνονται αξεπέραστα.
6. Διερεύνηση. Διερευνούν τη στάση του Ιησού έναντι των αδύναμων ανθρώπων, και των παιδιών καθώς και την ανάγκη προσαρμογής μας, κατά το πρότυπό του. Επισημαίνεται η ανάγκη αγάπης και φροντίδας των παιδιών, όπως ενήργησε ο Ιησούς στη συγκεκριμένη περίπτωση, όπως πληροφορούμαστε από τα Ευαγγέλια. Επισημαίνεται η ανάγκη της αγάπης σύμφωνα και με τη σύγχρονη ψυχολογία, αφού "η βασική αιτία ψυχοπάθειας είναι η έλλειψη αγάπης".
7. Παραγωγή της αναλογίας. Προτάσεις για υπέρβαση των σύγχρονων δυσκολιών των παιδιών, όπως πραγματοποίησε ο Ιησούς σε πολλές περιπτώσεις (μπορούμε να θυμηθούμε τις θεραπείες παιδιών και την Ανάσταση του γιού της χήρας στη Ναίν - Αποφάσεις δράσεων, όπως είναι οι επισκέψεις σε χώρους όπου φιλοξενούνται παιδιά και όπου μπορεί να συμβάλουν οι μαθητές στη συμπαράσταση.
5. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ - ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΛΥΚΕΙΟΥ
Διδακτικό μοντέλο των B. Massialas - B. Cox "Διερεύνηση κοινωνικών προβλημάτων" (Μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα θέματα κοινωνικού προβληματισμού)
1. Προσανατολισμός: Παρουσιάζεται στους μαθητές ή από τους μαθητές η προβληματική κατάσταση των παιδιών (ταραγμένη οικογένεια, πείνα, φτώχεια και εκμετάλλευση) - Μπορεί ο διδάσκων να ανακοινώσει τους στόχους, που έχει ετοιμάσει, σ' αυτή τη φάση: α) Να αξιολογήσουν11 οι μαθητές τη θέση και τη συμπεριφορά του Ιησού έναντι των παιδιών (Με Κριτήρια ανθρωπιστικά και κοινωνικά). β) Να συναισθανθούν οι μαθητές την ευθύνη τους έναντι των παιδιών του κόσμου και να ενεργήσουν ανάλογα.
2. Προβολή απόψεων. Αναπτύσσονται απόψεις από την πλευρά των μαθητών, με τις οποίες προτείνονται λύσεις των προβληματικών καταστάσεων των παιδιών (Οι μαθητές του Λυκείου γνωρίζουν τα κοινωνικά φαινόμενα σχετικά με τα παιδιά και από μικρότερες τάξεις, αλλά και από συζητήσεις σε άλλα μαθήματα,).
3. Προσδιορισμός. Προσδιορίζεται επακριβώς κάθε προβαλλόμενη θέση (Σχέσεις των παιδιών με τους φορείς-οικογένεια, σχολείο, κοινωνία και εκμετάλλευσή τους).
4. Διερεύνηση. Συζήτηση για τις επιπτώσεις από τη σύγχρονη αγωγή (θετική ή αρνητική), αλλά και από την εκμετάλλευση των παιδιών.
5. Απόδειξη. Προσκομίζεται αποδεικτικό υλικό για τη θετική αντιμετώπιση από την πνευματική ορθόδοξη παράδοση (Διαβάζουμε το σχετικό κείμενο που προτείναμε και για τη Δευτέρα Γυμνασίου. Είναι υπογραμμισμένες οι ίδιες λέξεις και φράσεις επειδή μας ενδιαφέρουν. Επισημαίνουμε και άλλα κείμενα, όπως: Αγιογραφικά, πατερικά, λογοτεχνικά ή σύγχρονα κείμενα).
6. Γενίκευση. Συνάγονται γενικά συμπεράσματα για την κατάσταση των παιδιών του κόσμου, των παιδιών με προβλήματα υγείας και οι μαθητές καταθέτουν προτάσεις για συμπαράσταση. Αξιολογούνται συνολικά οι προτεινόμενες λύσεις και αποφασίζονται εκείνες που θεωρούνται οι πιο κατάλληλες.
Υποσημειώσεις
- Στην εργασία μας αυτή δεν προτείνουμε σχετική Βιβλιογραφία. Μπορεί ο αναγνώστης να αναζητήσει τις εργασίες μας και σχετικές εργασίες άλλων επιστημόνων, στις βιβλιοθήκες της Θεολογικής Σχολής Αθηνών και Θεσσαλονίκης καθώς και στο σπουδαστήριο Παιδαγωγικής του Τμήματος Φ.Π.Ψ. της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών.
- Υποστηρίζεται από παλαιότερους και σύγχρονους παιδαγωγούς ότι η δημιουργικότητα δεν είναι κάτι απρόσιτο, όπως νομίζουν πολλοί, αλλά αποτελεί μέρος της καθημερινής μας ζωής. Όλοι μπορούμε να είμαστε δημιουργικοί, γιατί η δημιουργία δεν είναι κάτι το μυστηριώδες.
- Πιστεύουν σήμερα οι παιδαγωγοί ότι οι εκπαιδευτικοί, μελετώντας τις διδακτικές προτάσεις από τη σχετική έρευνα, μπορούν να δημιουργήσουν το προσωπικό τους στυλ, την προσωπική τους διδακτική άποψη, που θα στηρίζεται σε επιστημονικά δεδομένα. Εκείνο που δεν μπορεί να συνεχίζεται είναι η αδράνεια και η πορεία στο σχολικό χρόνο χωρίς σκοπό και όραμα.
- Επιλέγουμε αντί του όρου διδασκαλία τον όρο "διδακτικές-μαθησιακές διαδικασίες" επειδή αποδίδει καλλίτερα την όλη δραστηριότητα στην τάξη. Φυσικά τον πρώτο λόγο και κυρίως την απόφαση επιλογής έχει ο διδάσκων.
- Η ερευνητική αυτή μέθοδος, η Έρευνα Δράσης, άρχισε από τη δεκαετία του 1940 στις Η.Π.Α. και τα τελευταία χρόνια δίδεται μεγάλη ώθηση σ' αυτήν, επειδή είναι μέθοδος ευέλικτη. Είναι ποιοτική και όχι ποσοτική μέθοδος. Είναι παρέμβαση μικρής κλίμακας και ερμηνεύει την επιστημονική μέθοδο με πολύ ελεύθερο τρόπο. Δεν απαιτεί στατιστική διαδικασία, αλλά απαιτεί εκτίμηση. Συγκεκριμένα με τη μέθοδο αυτή, ο ερευνητής ενδιαφέρεται για καινοτομίες και αλλαγές. Στην πράξη παρουσιάζονται τρεις δυνατότητες. Πρώτον ένας μεμονωμένος εκπαιδευτικός, αν αισθανθεί την ανάγκη για κάποια αλλαγή ή βελτίωση στη διδασκαλία, τη μάθηση ή την οργάνωση της τάξης μπορεί να δοκιμάσει στην τάξη τις ιδέες του. Δεύτερον μπορεί να εφαρμοστεί από ομάδα εκπαιδευτικών. Κατά τις συναντήσεις τους μπορούν να συζητούν τις παρατηρήσεις τους και την πρόοδο στο συγκεκριμένο πρόβλημα. Αν πρέπει οι παρατηρήσεις να κατατεθούν και για ευρύτερη ενημέρωση, για τις ανάγκες επιστημονικής εργασίας, συγκεντρώνονται γραπτές οι απόψεις και κατατίθενται ως παράρτημα. Το ίδιο συμβαίνει και στην Τρίτη περίπτωση, όπου οι ενδιαφερόμενοι συνεργάζονται παράλληλα με συμβούλους ή πανεπιστημιακά τμήματα. Τότε ίσως χρειάζεται και ένας εξωτερικός ερευνητής, που μπορεί να τους συμβουλεύει.
- Κατά τον ’γιο Νικόλαο Καβάσιλα, οι ορθόδοξοι πρέπει να έχουν κέντρο στη ζωή τους το θεάνθρωπο Χριστό και όχι την αφηρημένη ιδέα για την αγάπη του ανθρώπου. Αυτός είναι ο ορθόδοξος ανθρωπισμός. Γιατί ο Χριστός πήρε την ανθρώπινη φύση και έγινε τέλειος άνθρωπος (Θεάνθρωπος), ενώ με τη θυσία Του εξουδετέρωσε το θάνατο. Από μόνος του ο άνθρωπος είναι φύση νεκρή, αφού είναι ανίκανος να ξεπεράσει το κακό και τον θάνατο.
- Η άποψη ότι η γνώση των διδακτικών μοντέλων από το δάσκαλο του παρέχει τη δυνατότητα να είναι πιο ευέλικτος και πιο δημιουργικός στο εκπαιδευτικό του έργο, φαίνεται να επιβεβαιώνεται από την καθημερινότητα στο σχολείο. Η σχολική τάξη είναι μια σύνθετη κοινωνική πραγματικότητα, η οποία δέχεται τις συνεχείς επιδράσεις ενός πλουραλιστικού πολιτιστικού περιβάλλοντος. Τα διδακτικά μοντέλα συμβάλλουν στην προσαρμογή κάθε διδακτικής θεωρίας και την εφαρμογή της στην πράξη. Σήμερα δεχόμαστε ότι η σχολική μάθηση δεν είναι μια απλή μετάδοση και παθητική αποδοχή αντίστοιχα, αλλά δημιουργική δραστηριότητα - η δημιουργία θεωρείται ως η αυθεντική πηγή της εσωτερικής αγέραστης νεότητας. Συγκεκριμένα, οι μαθητές πλέον δεν μαθαίνουν απλώς, αλλά παράγουν μάθηση, με την αυτενέργεια και τη συνεργατικότητα.
- Στην παρουσίαση μιας διδακτικής-μαθησιακής διαδικασίας δεν είναι εύκολο να συμπεριλάβουμε όλη τη Διδακτική Μεθοδολογία και τα αναγκαία στοιχεία για το σχεδιασμό. Επιμένουμε μόνο στο ότι ο σχεδιασμός της διδασκαλίας που πραγματοποιείται στην τάξη, είναι απαραίτητος, ώστε ο εκπαιδευτικός να μην αυτοσχεδιάζει κατά τη διάρκεια της διδακτικής-διαδικασίας και να μη χάνεται ο πολύτιμος χρόνος που διατίθεται για κάθε μάθημα.
- Κατά τη διδακτική διαδικασία ο διδάσκων επικεντρώνει την προσοχή του στη φυσική παρουσίαση του μαθήματος και όχι στην εμφανή εξέλιξη των διαφόρων φάσεων. Γι' αυτό και η προετοιμασία του μαθήματος θα περιλαμβάνει όχι απλώς τη γνώση των σημείων του συγκεκριμένου διδακτικού μοντέλου, αλλά και την προσωπική παρέμβασή του, για τη μετάβαση από τη μια φάση στην άλλη.
- Α) Διδακτικό μοντέλο Συνεκτικής, "Μετατροπή του αγνώστου σε οικείο": Ο Gordon στοχεύει στην ανάπτυξη της δημιουργικότητας των μαθητών, μέσω της ανταλλαγής ιδεών και πληροφοριών. Γιατί κατά τον Αμερικανό αυτόν παιδαγωγό, η δημιουργικότητα ασκείται και συνήθως αναπτύσσεται σε πνευματικές φόρμες, στις οποίες το συναισθηματικό στοιχείο εμφανίζεται ισχυρότερο από το νοητικό. Όταν λοιπόν θέλουμε, παραμονές γιορτών, να πραγματοποιήσουμε μια εκδήλωση, όπως επίσκεψη σε κάποιο ίδρυμα με παιδιά, η διδασκαλία αυτή μπορεί να ενισχύσει τη βούληση των μαθητών, ώστε να την πραγματοποιήσουν με χαρά και ενθουσιασμό. Γιατί πλην των υλικών που προσφέρουν οι μαθητές, μπορούν να ετοιμάσουν και μια γιορτή, που θα δημιουργήσει και το ζεστό κλίμα που απαιτείται κατά τη συνάντηση των παιδιών. Πολλοί εκπαιδευτικοί έχουμε εμπειρία επίσκεψης σε ανάλογους χώρους, κυρίως κατά την περίοδο των εορτών και γνωρίζουμε ότι μια τέτοια προσπάθεια απαιτεί ενθουσιασμό, επειδή κοπιάζουν οι μαθητές αρκετά. Δίδεται λοιπόν αφορμή από τη διασκαλία του σχετικού μαθήματος να ετοιμασθούν οι μαθητές καλλίτερα και η εμπειρία του διδάσκοντος θα συμβάλει ώστε να ενημερωθούν οι μαθητές σωστά, ώστε να μην υπάρξουν προβλήματα.
Β) Το άλλο διδακτικό μοντέλο για τη διδασκαλία στην Τρίτη Λυκείου, με τίτλο: Μοντέλο διερεύνησης κοινωνικών προβλημάτων των B. Massialas και B. Cox (Social Science Inquiry) έχει επίσης χαρακτηριστικά που διευκολύνουν την εισαγωγή των μαθητών σε θέματα κοινωνικού προβληματισμού, ενώ απαιτεί και περαιτέρω διερεύνηση και άμεση επέμβαση και δράση. Εδώ απαιτείται όχι μόνο η ευαισθησία του εκπαιδευτικού, εν προκειμένω του θεολόγου, που μπορεί να συνεργαστεί με συναδέλφους άλλων ειδικοτήτων, αλλά και η δυνατότητά του να κατευθύνει τους μαθητές με σοβαρότητα και γνώση σε ανάλογους προβληματισμούς (Για τις ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες). Ο στόχος αυτός ανήκει στις ανώτερες βαθμίδες του Γνωστικού Τομέα. Από τις κατώτερες βαθμίδες του τομέα αυτού δεν επιλέγουμε στόχο, επειδή το θέμα γνωρίζουν οι μαθητές από τις μικρότερες τάξεις. Α) Αγιογραφικά Κείμενα: Ησαίου 9, 6-7, Μρκ. 10, 13-16. Β)Υμνολογικά - Πατερικά κείμενα: 1) "Παιδίον ο προών, Βασιλεύς ο των αιώνων ετέχθη εκών και Υιός ημών εδόθη" (Στιχηρό 29ης Δεκεμβρίου). 2) "Αν οι καλές διδασκαλίες χαραχθούν στην ψυχή του παιδιού, όταν ακόμη είναι τρυφερή, κανείς δε θα μπορέσει να τις αφαιρέσει, γιατί θα έχουν αποτυπωθεί ανεξίτηλα, όπως η σφραγίδα στο μαλακό κερί. Συ πρώτος θα απολαύσεις τους αγαθούς καρπούς, θα έχεις δηλαδή καλό παιδί και έπειτα ο Θεός. Κοπιάζεις για το συμφέρον σου" (Ιω. Χρυσοστόμου-ΕΠΕ 30, 640).
Γ) Στα Συναξάρια υπάρχουν πολλές περιπτώσεις παιδιών που αγωνίστηκαν και μαρτύρησαν.
Δ) Από παλαιότερο Περιοδικό ΠΑΝΤΑ ΤΑ ΕΘΝΗ: "Στην Τσάλα, κάπου στο Ζαίρ, ακόμα ένα ορθόδοξο σχολείο τελειώνει. Τα αφρικανόπουλα θα μάθουν γράμματα...".
Ε) Από στοιχεία της Unicef του 2004: 121 εκατομμ. παιδιά σε όλον τον κόσμο δεν πηγαίνουν σχολείο... Περισσότερα από 300.000 παιδιά συμμετέχουν σήμερα σε ένοπλες συγκρούσεις ως στρατιώτες...
τέλος σχολίων